چربی، یکی از جذابترین اندامهای بدن است و دانشمندان تازه دارند آن را درک میکنند. چربی کارکردهایی بسیار بیشتر از آن چیزی دارد که قبلا تصور میشد.
چربی قهوهای
چربی قهوهای اخیرا بسیار مورد توجه بوده، چرا که برخلاف تصور قبلی دانشمندان، چربی قهوهای آنقدرها هم بیارزش نیست.
دانشمندان در بررسیهای اخیر دریافتهاند که افراد لاغر نسبت به افراد دارای اضافه وزن یا چاق، دارای چربی قهوهای بیشتری هستند و هنگامی که این چربی تحریک شود میتواند کالریهای اضافی را بسوزاند.
دانشمندان امیدوارند با کشف اینکه چگونه میتوان میزان چربی قهوهای را در بدن افراد افزود یا چربی قهوهای موجود را تحریک کرد درمانی بالقوه برای چاقی پیدا کنند.
معلوم شده که کودکان نسبت به بزرگسالان چربی قهوهای بیشتری دارند و این چربی به آنها کمک میکند که خودشان را گرم نگه دارند. ذخایر چربی قهوهای در بزرگسالی کاهش مییابد اما هنوز به گرم نگه داشتن بدن کمک میکند.
بررسیها نشان داده که چربی قهوهای در ماههای سرد سال فعالتر است بنابراین این نظر مطرح شده که خوابیدن در اتاقهای سردتر ممکن است باعث شود چند کالری بیشتر سوزانده شود.
تصور بر این است که چربی قهوهای شباهت بیشتری با عضله دارد تا چربی سفید. هنگامی که چربی قهوهای فعال میشود، باعث سوزاندن چربی سفید میشود. بزرگسالان لاغرتر نسبت به افراد چاقتر چربی قهوهای بیشتری دارند و حتی شمار سلولهای چربی قهوهای آنها به میزان زیادی بیشتر از سلولهای چربی سفید است.
یک شخص ۷۵ کیلوگرمی ممکن است ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم چربی داشته باشد که از این میزان، تنها ۵۰ تا ۱۵۰ گرم آن چربی قهوهای است. اما این ۵۰ گرم چربی قهوهای در صورتی که به طور حداکثر فعال شود، میتواند در هر روز ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری را بسوزاند یعنی مقداری که برای نیم کیلوگرم کاهش وزن در هفته کافی است.
دانشمندان در فکر این هستند که دارویی تولید کنند تا با تحریک چربی قهوهای بتوانند وزن افراد را کم کنند. البته حتی اگر بتوان دارویی ساخت که چربی قهوهای را تحریک کند همه موارد چاقی را علاج نخواهد کرد. اما ممکن است به شخصی که رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی برای لاغر شدن دارد، کمک کند.
درصد چربی برای مردان و زنان در سنین مختلف
فولیکولین
در یک تحقیق که در مجله ژن و رشد چاپ شد، یک گروه که توسط محققان دانشکده بیوشیمی دانشگاه مک گیل رهبری می شد، بر یک پروتئین که به نام فولیکولین (folliculin) شناخته شده بود تمرکز کردند. نقش این پروتئین تنظیم فعالیت سلول های چربی است. با سرکوب کردن و از میان بردن ژنی که مسئول تولید و ساخت فولیکولین در سلول چربی موش است، محققان با فعال کردن یک سری سیگنال های زیست مولکولی سلول ها را از ذخیره کننده چربی به سوزاننده چربی تغییر دادند.
این فرایند به “قهوه ای کردن” سلول های چربی معروف است. چربی قهوه ای رنگ خود را از آهن غنی از میتوکندری می گیرد، فراوانی که نشانه این است که سلول در فرایند سوخت و ساز فعال است. نقش اصلی چربی قهوه ای سوزاندن انرژی برای تولید حرارت است که باعث ثبات دمای بدن می شود. چربی سفید به عنوان منبع و ذخیره انرژی عمل می کند.
چربی سفید
چربی سفید در بدن بسیار فراوانتر از چربی قهوهای است. کار چربی سفید این است که انرژی را در بدن ذخیره کند و هورمونهایی را تولید کند که بعد وارد خون میشوند.
سلولهای کوچک چربی هورمونی «خوب» به نام آدیپونکتین تولید میکنند که باعث میشود کبد و عضلات به هورمون انسولین حساستر شوند و به این ترتیب کمتر در معرض دیابت و بیماری قلبی قرار بگیریم.
هنگامی که افراد چاق میشوند (سلولهای چربی با تجمع چربی درون آنها بزرگ میشوند)، تولید این هورمون کاهش پیدا میکند یا به کلی متوقف میشود، در نتیجه در معرض ابتلا به این بیماریها قرار میگیرند.
چربی احشایی
چربی احشایی یا چربی «عمقی» اطراف اندامهای درونی شکم را میپوشاند و سلامت شما را به خطر میاندازد. اگر شکم بزرگی دارید یا دور کمرتان بالاست، مسلما این چربی احشایی را دارید.
چربی احشایی خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی، سکته مغزی و حتی زوال عقل را افزایش میدهد. تصور بر این است که چربی احشایی نسبت به سایر انواع چربیها نقش مهمتری در غیرحساسشدن بدن به انسولین و قرار گرفتن در معرض خطر دچار شدن به دیابت دارد.
اما دانشمندان هنوز نمیدانند چرا اینگونه است. در مورد رابطه زیادی چربی احشایی و زوال عقل نیز تصور بر این است، موادی مانند هورمون لپتین در این رابطه دخیل هستند.
لپتین، هورمونی است که به وسیله چربی شکمی تولید میشود و ممکن است به نحوی اثری نابهجا بر مغز بگذارد. هورمون لپتین که از بافت چربی ترشح میشود در تنظیم اشتها و نیز در یادگیری و حافظه نقش دارد.
کاهش وزن و از دست دادن چربی بدن
سوالی که در اینجا مطرح میشود، این است: «هنگامی که وزن کم میکنیم، کدام نوع چربی در بدن کاهش پیدا میکند؟» و پاسخ این است که معمولا به طور یکسان از همه چربیهای بدن کاسته میشود.
اما اگر شما علاوه بر رژیم غذایی برای کاهش کالری دریافتی، یک برنامه ورزش هم داشته باشید، معمولا چربی احشایی درون شکمتان اندکی بیشتر کاهش خواهد یافت. بنابراین یک مزیت اضافی به دست خواهید آورد.